Szachowe Mistrzostwa Miasta – turniej w którym każdy młody adept szachowy stawia swoje pierwsze kroki, turniej w którym zdobycie tytułu gwarantuje zawodnikowi prestiż i daje pewne miejsce w historii, wreszcie turniej który jak żaden inny przyciąga niemal całe środowisko szachowe miasta. Tak, start w tej imprezie powinien być niemal obowiązkiem każdego szachisty. Niestety szachowe mistrzostwa stolicy Kujaw często były imprezą zupełnie zapomnianą, a pierwsza dekada XXI wieku jest tego niechlubnym dowodem. Trzeba do tego jeszcze dodać, że wartości tradycji oraz prestiżu nie zawsze były gwarantami dobrej frekwencji zawodów. Dlaczego Mistrzostw nie organizowano cyklicznie w każdym roku? Gdzie podziały się lata świetności tego turnieju, kiedy to na przykład w 1986 roku startowało 47 uczestników a rok później grało niewiele mniej bo 40 osób? Na te pytania nie jest łatwo odpowiedzieć i przyczyn takiej sytuacji trzeba szukać w podupadłej strukturze organizacyjnej oraz fatalnej działalności samych klubów szachowych z Włocławka.

Wróćmy jednak do tego co mamy. Otóż wiemy, że pierwsze zawody o prymat szachowy we Włocławku, rozegrano jeszcze przed II wojną światową. Nowo powstały wówczas „Włocławski Klub Szachowy” (utworzony jesienią 1938 roku) rozpoczął prężnie swoje działania, organizując mecze towarzyskie z Toruniem, mistrzostwa klubu WKSz oraz turniej najwyższej rangi czyli oficjalne mistrzostwa miasta. Zwycięzcą i pierwszym Mistrzem Włocławka został niejaki Mackiewicz, którego imienia niestety nie znamy. Po wojnie nazwisko Mackiewicza nie przewija się już w środowisku szachowym naszego miasta. Po zakończeniu działań wojennych dość szybko zorganizowano życie szachowe w stolicy Kujaw. Już w 1946 roku możemy odnotować przeprowadzenie pierwszych powojennych mistrzostw miasta, w których triumfował Zygmunt Gaworski. Szachista z pierwszą kategorią, który był ponoć bezkonkurencyjny we Włocławku przez jakieś … ćwierć wieku! Z bardzo ciekawej książki Ryszarda Jarzembowskiego pod tytułem „Włocławski Sport” dowiadujemy się, że Gaworski był także znakomitym wioślarzem. Ta informacja wydaje się być jednak nieprawdziwa, ponieważ Gaworski–Wioślarz odnosił już swoje sukcesy przed wojną, natomiast Gaworski–Szachista przybył do Włocławka z Poznania po zakończeniu działań wojennych, jako „czterdziestokilkuletni sportowiec”.
Warto tu zatrzymać się i przedstawić bliżej sylwetkę tego szachisty. Mamy dużo szczęścia, gdyż znany polski historyk, politolog, a dla szachistów przede wszystkim badacz dziejów dawnych naszej dyscypliny, Tadeusz Wolsza w swej książce „Arcymistrzowie, mistrzowie, amatorzy... Słownik biograficzny szachistów polskich” (tom V, wydawnictwo DiG 2007) przedstawił bardzo bogatą sylwetkę Gaworskiego. Pozwolę więc sobie, przytoczyć ją w całości.

Zygmunt Mikołaj Gaworski urodził się w Kalubakino 2 marca 1902 r. Po I wojnie światowej i odzyskaniu przez Polskę niepodległości rodzina Gaworskich osiedliła się w Wielkopolsce. Od początku swojej kariery był związany z poznańskim środowiskiem szachowym. Na arenie turniejowej pojawił się pod koniec lat dwudziestych XX w. Jednocześnie był aktywnym działaczem Poznańskiego Klubu Szachistów.
Debiutował w mistrzostwach Poznania w 1928 r. Był to turniej wyjątkowy w dziejach szachów, gdyż w trakcie gry zmarł nieoczekiwanie lider zawodów, inż. Adam Drosio. Zygmunt Gaworski, z kpt. S. Zaleskim, podzielił V–VI miejsce. Rok później również nie odniósł jeszcze większego sukcesu, wśród bowiem 16 zawodników zajął dość daleką – VII lokatę. Wyprzedził go wówczas: płk dypl. Marian Steifer, Antoni Wojciechowski, Arthur Rhode, Roman Gostyński, Leon Widermański i Zdzisław Lubiński, czyli ówcześnie najlepsi szachiści grodu Przemysława. To oni już niebawem, niemal w komplecie stanowili reprezentację Poznania w pierwszych drużynowych mistrzostwach Polski w Królewskiej Hucie. Prasa szachowa przyniosła również informację, że na Śląsk wyjedzie także Gaworski, była to wszakże tylko plotka. Nasz bohater wystąpił natomiast w marcu 1929 r. w meczu drużynowym Poznań (Poznański Klub Szachistów) – Wrocław („Morphy”). Był to rewanż za mecz z 1927 r., w którym zwyciężyła drużyna PKSz 4,5–1,5. W 1929 r. ponownie wygrali szachiści z Poznania 7–3. W spotkaniu tym swoje partie wygrali: Ignacy Kopa, Roman Gostyński, Arthur Rhode, Leon Widermański, Marian Bartkiewicz i Zygmunt Gaworski.
W czerwcu 1930 r. z większą skutecznością zagrał w mistrzostwach Poznańskiego Klubu Szachistów. Zawody wygrał Antoni Wojciechowski przed bardzo młodym Adamem Mięsowiczem. Zygmunt Gaworski zdobył 5p. w 8 partiach i razem z Bolesławem Różańskim podzielił III–IV lokatę. Kolejny turniej przyniósł mu ponownie skromny sukces. W mistrzostwach miasta wśród 14 najlepszych specjalistów gry królewskiej podzielił z Romanem Tylkowskim III–IV nagrodę. Wyniki z lat 1930-1931 na stałe wprowadziły go do lokalnej czołówki. 15 marca 1931 r. Zygmunt Gaworski wystąpił także w symultanie Akiby Rubinsteina. Arcymistrz po 7 godzinach gry uzyskał w Poznaniu +13=4–8. pierwszy wygrał Stefan Kwaśniewski. Następnie dołączyli do niego: Eugeniusz Blomberg, Izrael Tykuliskier, inż. Mikołaj Tomaszewicz, Marian Bartkiewicz, Roman Tylkowski i Zygmunt Gaworski.

Kolejne półtora roku w biografii Zygmunta Gaworskiego nie jest bliżej znane. Ani w 1932 r., ani w pierwszej połowie 1933 r. nie uczestniczył w mistrzostwach Poznania oraz nie rywalizował w rozgrywkach drużynowych, np. w cyklicznych meczach Poznań – Gniezno.
W 1931 r. Zygmunt Gaworski rozpoczął również karierę działacza szachowego. Po raz pierwszy wszedł wówczas w skład kierownictwa Poznańskiego Klubu Szachistów. Na czele organizacji stanął Marian Bartkiewicz nasz bohater zaś objął obowiązki bibliotekarza klubu. W 1934 r. natomiast został wiceprezesem klubu i na tym stanowisku pozostał do 1938 r.
W 1933 r. wystąpił w trójmeczu Poznań – Gniezno – Inowrocław. Turniej doszedł do skutku w Gnieźnie z okazji 10-lecia Gnieźnieńskiego Klubu Szachistów. Szachiści z Poznania (Bartkiewicz, Gaworski, Gostyński, Tylkowski, Zawarczyński i Bogdan Nowak) wygrali ten turniej z dorobkiem 9p. przed Inowrocławiem 5,5p. i Gnieznem 3,5p.
Największy sukces w karierze odniósł jednak w 1934 r. Zwyciężył wówczas w mistrzostwach miasta. W turnieju tym zagrał bezkompromisowo: siedem partii wygrał i dwie przegrał. O jego sukcesie zadecydowało bezpośrednie zwycięstwo z Romanem Tylkowskim.

Tylkowski,R - Gaworski,Z [E70]
Mistrzostwa Poznana, 1934
1.d4 Sf6 2.c4 g6 3.Sc3 Gg7 4.e4 d6 5.Gd3 0–0 6.Sge2 Sbd7 7.0–0 e5 8.d5 Sc5 9.Gc2 Sh5 10.Ge3 b6 11.Hd2 Ga6 12.b3 Hd7 13.b4 Sxe4 14.Sxe4 f5 15.b5 Gc8 16.g4 fxg4 17.S2g3 Sf4 18.Sc3 He7 19.Ge4 Hh4 20.Wac1 Gd7 21.Sce2 g5 22.Kh1 Wf6 23.Wg1 Hxh2+ 0–1

W 1934 r. reprezentacja Poznania (L. Widermański, A. Mięsowicz, Z. Gaworski, R. Tylkowski, A. Rhode i Jan Bogdas) wyjechała na II drużynowe mistrzostwa Polski do Katowic. W całym turnieju szachiści z Poznania uzyskali tylko jeden remis w meczu z Wilnem 3–3. W pozostałych ulegli bardziej doświadczonym rywalom. Zygmunt Gaworski ulokowany na trzeciej szachownicy uzyskał bardzo słaby wynik 1p. z 7 partii. Największym jego sukcesem było zwycięstwo nad Jakubem Kolskim z Łodzi. W innych partiach z kretesem uległ m.in. prof. Stefanowi Popielowi z Lwowa, Leonowi Kremerowi z Warszawy i Kazimierzowi Platerowi z Wilna.
W 1935 r. wystąpił w kilku prestiżowych imprezach szachowych. Na wiosnę wywalczył tytuł wicemistrza miasta. Zawody z 7,5p. wygrał mistrz łódzki Abram Szpiro, który w Poznaniu odbywał wówczas służbę wojskową w 7. pułku saperów. Zygmunt Gaworski uzyskał 7p. i wyprzedził kilku czołowych szachistów miasta (Leona Widermańskiego, Franciszka Kubicza, Bronisława Stróżniaka i Arthura Rhode). Następnie zagrał w wielkopolskiej eliminacji do łódzkiego turnieju przedolimpijskiego. Imprezę wspólnie wygrali L. Widermański i A. Szpiro po 6,5p. z 9 partii przed A. Rhode 6p. i Z. Gaworskim 5,5p. Wynik ten nie zapewnił mu jednak awansu do turnieju w Łodzi.
Jesienią 1935 r. z reprezentacją miasta (Abram Szpiro, Gaworski, Tylkowski, Rhode, Bartkiewicz, Tadeusz Górecki) wystąpił w meczu z Gnieznem. Spotkanie zakończyło się sukcesem szachistów z grodu Przemysława 4–2. Zygmunt Gaworski na drugiej szachownicy pokonał Alfreda Czarnotę.
Na wiosnę 1938 r. zagrał w mistrzostwach Poznania. Wśród 16 zawodników najlepszym okazał się Bernard Stróżniak 11,5p. przed L. Widermańskim 11p. A. Rhode, B. Różański po 10,5p. Nasz bohater podzielił w tym turnieju dość odległą jak na jego możliwości V–VIII lokatę. Zrehabilitował się kilka miesięcy później w I w historii indywidualnych mistrzostwach Wielkopolski, które nosiły wówczas nazwę mistrzostw Poznańskiego Okręgowego Związku Szachowego. W bardzo silnej stawce szachistów z Poznania i Gniezna, aczkolwiek bez udziału Romana Gostyńskiego i Romana Tylkowskiego, ze znanym szachistą z Gniezna Włodzimierzem Wesołowskim podzielił I–II nagrodę. Obaj uzyskali po 5,5 p. w 8 partiach. Na podstawie wyników z tego turnieju został przez władze Poznańskiego Okręgowego Związku Szachowego wytypowany do gry w eliminacjach mistrzostw Polski w Krakowie. Z uczestnictwa w tej imprezie wszelako zrezygnował na rzecz Bolesława Różańskiego.

Gaworski,Z - Miesowicz,A [B72]
Poznań, 1938
1.e4 c5 2.Sf3 d6 3.d4 cxd4 4.Sxd4 Sf6 5.Sc3 g6 6.Ge3 a6 7.Hd2 Sg4 8.Gc4 Hc7 9.Sd5 Hd8 10.Se6 fxe6 11.Gb6 exd5 12.Gxd8 dxc4 13.Gb6 Gg7 14.Gd4 Sf6 15.He2 b5 16.e5 dxe5 17.Gxe5 Sc6 18.0–0 0–0 19.Gc3 Gf5 20.b3 cxb3 21.axb3 e5 22.Gxe5 Wfe8 23.f4 Sd7 24.Hf3 Scxe5 25.fxe5 Sxe5 26.Hd5+ Ge6 27.Hb7 Sg4 28.Wae1 Gd4+ 29.Kh1 Se3 30.Wf3 Wa7 31.He4 Sxg2 32.Hc6 Wae7 33.Kxg2 Gg7 34.Wfe3 Gh3+ 35.Kf3 Wf7+ 36.Kg3 Wc8 37.We8+ Wf8 38.Wxf8+ Gxf8 39.Hd5+ Kh8 40.Kxh3 1–0

Na przełomie kwietnia i maja 1939 r. odbyły się II mistrzostwa Wielkopolski. Zygmunt Gaworski bronił tytułu, który wywalczył rok wcześniej. Turniej zakończył się jednak sukcesem L. Widermańskiego 15,5p. z 18 partii przed Adamem Mięsowiczem 14,5p., Zygmuntem Gaworskim 13,5p., Bernardem Stróżniakiem 10,5p. Arthurem Rhode 10p.
W czerwcu 1939 r. ważnym wydarzeniem w skali całego krajowego życia szachowego był mecz Wielkopolski z Pomorzem na piętnastu szachownicach. Honorowy protektorat nad tą imprezą objął wojewoda pomorski, znany miłośnik gry królewskiej Władysław Raczkiewicz. Na I szachownicy Leon Widermański uległ Kazimierzowi Woźniakowi, na II zaś Zygmunt Gaworski uzyskał remis z inż. Mikołajem Tomaszewiczem, pierwszym mistrzem Polski w grze korespondencyjnej. W sumie spotkanie zakończyło się nieoczekiwaną wysoką porażką Wielkopolski 5–10. Na koniec sierpnia był zaplanowany jeszcze mecz Poznań – Ostrów Wielkopolski na ośmiu szachownicach. Nie doszedł on jednak do skutku z uwagi na niepewną sytuację w kraju.
Lata II wojny światowej w biografii Zygmunta Gaworskiego nie są bliżej znane. W 1945 r. pojawił się we Włocławku i pozostał tu do końca życia. W latach 1946–1948 oraz w 1950 r. i w 1956 wygrał mistrzostwa miasta, zorganizowane przez działający od 1938 r. Włocławski Klub Szachistów. Występował również w cyklicznych meczach Włocławek–Toruń. Do ówczesnej ścisłej czołówki reprezentacji miasta zaliczali się: Edmund Grossman, Feliks Grzelak, Wacław Sieradzan, Benedykt Oleradzki, Tadeusz Markiewicz i Władysław Sternowski. W 1947 r. na podstawie przedwojennych wyników z mistrzostw Poznania i Wielkopolski został powołany do reprezentacji Pomorza na IV (drugie po wojnie) drużynowe mistrzostwa Polski. Szachiści z Pomorza (Henryk Szapiel, Sergiusz Czerniaków, Zygmunt Gaworski, Andrzej Jurkiewicz, Jan Kowalski, Marian Nowacki, Franciszek Chybicki) w Łodzi grali rewelacyjnie i nieoczekiwanie zdobyli srebrny medal. Zygmunt Gaworski na III szachownicy uzyskał 2,5p. w 5 partiach. W jednej z partii pokonał Tadeusza Gniota (Szczecin).
Po wojnie czterokrotnie startował w indywidualnych mistrzostwach Pomorza. W 1950 r. był bardzo bliski pozycji medalowej. Ostatecznie zawody wygrali Henryk Szapiel i Franciszek Chybicki, Zygmunt Gaworski zaś zajął IV miejsce. W 1957 r. po raz pierwszy w karierze wystąpił w Krakowie w półfinale mistrzostw Polski. Zagrał wówczas bez większego powodzenia. Był to ostatni turniej w jego blisko trzydziestoletniej karierze.
Zygmunt Gaworski zmarł we Włocławku 1 marca 1973 r.

Zestawienie wyników Zygmunta Gaworskiego w latach 1928-1957:

1928 Poznań m. miasta 18 uczestników; miejsce V–VI; 10,5 z 17
1929 Poznań m. miasta 16 uczestników; miejsce VII; 9,5 z 15
1930 Poznań m. PKSz 8 uczestników; miejsce III–IV; 5 z 7
1931 Poznań m. miasta 14 uczestników; miejsce III–IV; 9,5 z 13
1934 Poznań m. miasta 10 uczestników; miejsce I; 7 z 9
1934 Katowice DMP 8 drużyn, miejsce VIII; 1 z 7
1935 Poznań el. m. Polski 10 uczestników; miejsce IV; 5,5 z 9
1935 Poznań m. miasta 10 uczestników; miejsce II; 7 z 9
1937 Poznań m. miasta 14 uczestników; miejsce II; 9,5 z 13
1938 Poznań m. Wielkopolski 9 uczestników; miejsce I–II; 5,5 z 8
1938 Poznań m. miasta 16 uczestników; miejsce V–VIII; 9 z 15
1939 Poznań m. Wielkopolski 19 uczestników; miejsce III; 13,5 z 18
1946 Włocławek m. miasta 10 uczestników; miejsce I; 9 z 9
1947 Włocławek m. miasta 11 uczestników; miejsce I; 9 z 10
1947 Łódź DMP 10 drużyn – 2,5 z 5
1948 Włocławek m. miasta 11 uczestników; miejsce I; 10 z 10
1948 Bydgoszcz m. Pomorza 12 uczestników; miejsce IX; 4 z 11
1949 Włocławek m. miasta 13 uczestników; miejsce II; 11 z 12
1950 Włocławek m. miasta 12 uczestników; miejsce I; 10 z 11
1950 Bydgoszcz m. Pomorza 9 uczestników; miejsce IV; 5 z 8
1954 Bydgoszcz m. Pomorza 12 uczestników; miejsce X; 3 z 11
1955 Włocławek m. Pomorza 14 uczestników; miejsce VII–VIII; 6,5 z 11
1956 Włocławek m. miasta ? uczestników; miejsce I; ?
1957 Kraków półfinał mistrzostw Polski 16 uczestników; miejsce XIV; 4,5 z 15
Mecze:
1938 Poznań z Adamem Mięsowiczem +3=0–2

Z zakończeniem sylwetki naszego włocławskiego szachisty nie można do końca się zgodzić. Otóż Zygmunt Gaworski uczestniczył w większej ilości turniejów o mistrzostwo Pomorza niż podaje Tadeusz Wolsza i co więcej uplasował się na medalowym miejscu. Również występ w półfinale mistrzostw Polski nie był ostatnim turniejem jaki rozegrał nasz bohater. Jak wykazują źródła, do których udało mi się dotrzeć Gaworski był aktywnym szachistą niemal do końca swych dni. Poniżej moje skromne uzupełnienie startów zawodnika z Włocławka.

1954 Mistrzostwa Włocławka; I miejsce
1m Gaworski

1955 Mistrzostwa Włocławka; I miejsce
1m Gaworski

1956 Bydgoszcz Mistrzostwa Pomorza; III–IV miejsce
1m Borchardt 10,5 z 13
2m Jagodziński 9
3m Gaworski 8,5
4m Rogowski 8,5

1957 Grudziądz Mistrzostwa Pomorza; IV miejsce
1m Bratoszewski 12 z 15
2m Barche 11,5
3m Jagodziński 11
4m Gaworski 10,5

1958 Inowrocław Mistrzostwa Pomorza; III-V miejsce
1m Jagodziński 9
2m Borchardt 8,5
3m Kośmicki 7
4m Jankowski 7
5m Gaworski 7

1970 Włocławek Turniej klubu „Krokus”; I miejsce
1m Gaworski
2m Kwiatkowski
3m Drabczak
4m Łazarski
5m Orłow

1970 Mistrzostwa Włocławka; II miejsce
1m Rafalski
2m Gaworski

Zygmunt Gaworski przez wiele lat pozostawał niekwestionowanym liderem pod względem ilości zdobytych tytułów Mistrza Włocławka – siedmiokrotny zwycięzca tego turnieju. Należy też pamiętać, że historia szachów w naszym mieście nie jest w stu procentach odkryta i w przyszłości może okazać się, iż tych tytułów zdobył więcej.
Niemniej jednak, w 2021 roku jego rekord został pobity przez niestrudzonego Krzysztofa Kulińskiego, który zdobył swój ósmy tytuł Mistrza Włocławka. Dla Krzysztofa osiągnięcie to było celem, do którego konsekwentnie zmierzał od wielu, wielu lat.

Poniżej przedstawiam zestawienie, z wykazem dotychczasowych szachowych Mistrzów Włocławka.

1939 Mackiewicz
1946 Gaworski Zygmunt
1947 Gaworski Zygmunt
1948 Gaworski Zygmunt
1949 Sieradzan Wacław
1950 Gaworski Zygmunt
1951 ?... (brak informacji)
1952 ?... (brak informacji)
1953 ?... (brak informacji)
1954 Gaworski Zygmunt
1955 Gaworski Zygmunt
1956 Gaworski Zygmunt
1957 ?... (brak informacji)
1958 ?... (brak informacji)
1959 ?... (brak informacji)
1960 ?... (brak informacji)
1961 ?... (brak informacji)
1962 ?... (brak informacji)
1963 ?... (brak informacji)
1964 ?... (brak informacji)
1965 ?... (brak informacji)
1966 ?... (brak informacji)
1967 ?... (brak informacji)
1968 ?... (brak informacji)
1969 ?... (brak informacji)
1970 Rafalski Lucjan
1971 ?... (brak informacji)
1972 ?... (brak informacji)
1973 Kwiatkowski Zdzisław
1974 ?... (brak informacji)
1975 Daczkowski Mirosław
1976 ?... (brak informacji)
1977 Jabłoński Mariusz
1978 Zawody odbyły się ale brak jest wyników
1979 Leszczyński Krzysztof
1980 Augustowski Janusz
1981 Krajewski Stanisław
1982 Jabłoński Mariusz
1983 Leszczyński Krzysztof
1984 Zawody odbyły się ale brak jest wyników
1985 Pawłowski Sławomir
1986 Jabłoński Mariusz
1987 Jeziorny Janusz
1988 Kuliński Krzysztof
1989 Kuliński Krzysztof
1990 Pawłowski Sławomir
1991 Mistrzostwa nie były organizowane
1992 Mistrzostwa nie były organizowane
1993 Mistrzostwa nie były organizowane
1994 Kuliński Krzysztof
1995 Jaskólski Konrad
1996 Jaskólski Konrad
1997 Jaskólski Konrad
1998 Mistrzostwa nie były organizowane
1999 Kuliński Krzysztof
2000 Mistrzostwa nie były organizowane
2001 Mistrzostwa nie były organizowane
2002 Mistrzostwa nie były organizowane
2003 Mistrzostwa nie były organizowane
2004 Mistrzostwa nie były organizowane
2005 Mistrzostwa nie były organizowane
2006 Mistrzostwa nie były organizowane
2007 Mistrzostwa nie były organizowane
2008 Mistrzostwa nie były organizowane
2009 Mistrzostwa nie były organizowane
2010 Kuliński Krzysztof
2011 Jeziorny Janusz
2012 Cichocki Konrad
2013 Grochowalski Paweł
2014 Kuliński Krzysztof
2015 Kuliński Krzysztof
2016 Cichocki Konrad
2017 Grochowalski Paweł
2018 Papis Patryk
2019 Grochowalski Paweł
2020 Grochowalski Paweł
2021 Kuliński Krzysztof
2022 Grochowalski Paweł
2023 Grochowalski Paweł
2024 ?...




Listopad 2008 - ostatnia aktualizacja 2 października 2023 (Mistrzostwa Miasta 2023)